Η γονιμότητα επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία. Σε υγιή ζευγάρια, μικρότερα ή λίγο μεγαλύτερα των 30 ετών, οι πιθανότητες μιας γυναίκας να μείνει έγκυος σε κάθε έμμηνο κύκλο κυμαίνονται από 25 έως 30%. Το ποσοστό αυτό μειώνεται με γρήγορους ρυθμούς μετά την ηλικία των 35 ετών και μετά τα 40 μπορεί να φθάσει στο 10% ή και λιγότερο. Η γονιμότητα του άνδρα επίσης μειώνεται καθώς αυξάνεται η ηλικία του, αλλά σε αυτήν την περίπτωση ο βαθμός μείωσής δεν είναι το ίδιο προβλέψιμος.

Η υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια τα οποία μπορεί να σχετίζονται με τον έναν ή και με τους δύο συντρόφους. Σε αρκετά μεγάλο ποσοστό των υπογόνιμων ζευγαριών, περίπου 25-30%, τα αίτια της υπογονιμότητας παραμένουν αδιευκρίνιστα. Ωστόσο, σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις το πρόβλημα είναι αντιμετωπίσιμο, ακόμη κι αν δεν έχει εξακριβωθεί το πού οφείλεται.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με τους αγχώδεις ρυθμούς που επιβάλλει σε συνδυασμό με τα ακανόνιστα ωράρια, την κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, το κάπνισμα και τη χρήση ή κατάχρηση αλκοόλ και βλαβερών ουσιών, μπορεί να υποβαθμίσουν την ποιότητα του σπέρματος και των ωαρίων. Αυτό μπορεί να δυσκολέψει τις προσπάθειες του ζευγαριού να συλλάβει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αποχή από τις βλαβερές συνήθειες και η μετάβαση σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής μπορούν να οδηγήσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Σημειώνεται ότι, λιποβαρείς ή παχύσαρκες γυναίκες συχνά εμφανίζουν προβλήματα με τη γονιμότητά τους. Το ίδιο ισχύει και για γυναίκες που ασκούνται υπερβολικά.

Για τις γυναίκες, πολύ συνηθισμένος παράγοντας υπογονιμότητας είναι η ακανόνιστη ωορρηξία. Άλλοι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στη γυναικεία γονιμότητα σχετίζονται με δυσλειτουργίες των αναπαραγωγικών οργάνων και ορμονικές διαταραχές. Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα ή τυχόν ενδομητρίωση ενδέχεται να έχουν προκαλέσει τραυματισμό ή απόφραξη στις σάλπιγγες διαταράσσοντας τη λειτουργία τους. Προβλήματα που σχετίζονται με το θυρεοειδή αδένα ή την υπόφυση επίσης ενέχονται στην εμφάνιση υπογονιμότητας.

Στους άνδρες το ζήτημα αφορά συχνά τη λειτουργία των όρχεων και την παραγωγή σπέρματος. Ο αριθμός, η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων επίσης επηρεάζουν τη γονιμότητα του άνδρα. Αίτια ανδρικής υπογονιμότητας μπορεί να είναι ακόμη η απόφραξη των σπερματικών πόρων και η ύπαρξη ορμονικών διαταραχών που διαταράσσουν την παραγωγή σπέρματος ή προκαλούν σεξουαλική δυσλειτουργία.

Για τον εντοπισμό των αιτίων υπογονιμότητας εφαρμόζονται διάφορες εξετάσεις μεταξύ των οποίων, εργαστηριακά τεστ αίματος, ούρων ή σπέρματος, απεικονιστικές εξετάσεις και άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις. Μερικοί από τους ελέγχους που μπορεί να γίνουν είναι η μέτρηση της προγεστερόνης, για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει ωορρηξία, η μέτρηση των τιμών της προλακτίνης και ο έλεγχος του θυρεοειδούς αδένα. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί επίσης διακολπικός υπέρηχος, υστεροσκόπηση και λαπαροσκόπηση. Ορισμένες από τις παραπάνω διαδικασίες πραγματοποιούνται ή όχι, ανάλογα με τα αποτελέσματα προηγούμενων εξετάσεων.